Foto  
Micobotánica-Jaén
La primera revista digital de Micología y Botánica en castellano. ISSN 1886-8541
Micobotánica-Jaén no se hace responsable de los artículos publicados en esta revista, ni se identifica necesariamente con los mismos. Los autores son únicos responsables del copyright del contenido de sus artículos.
 
AÑO X Nº 3 / JULIO - SEPTIEMBRE 2015
Polinizadores potenciales y visitantes de Ajuga L. (Labiatae) en la península ibérica
por J. Lara Ruiz
Micobotánica-Jaén AÑO X Nº 3 (2015) ISSN 1886-8541
 
Resumen. LARA RUIZ, J. (2015). Polinizadores potenciales y visitantes de Ajuga L. (Labiatae) en la península ibérica.
Se presenta un listado con los polinizadores potenciales y los visitantes florales de 4 especies de Ajuga en la península ibérica: A. chamaepitys, A. iva, A. pyramidalis y A. reptans.
Palabras clave: Polinizadores potenciales, visitantes, Ajuga, península ibérica.
Summary. LARA RUIZ, J. (2015). Potential pollinators and visitors of Ajuga in the Iberian Peninsula.
The potential pollinators and visitors of Ajuga are recorded.
Key words: Potential pollinators, visitors, Ajuga, Iberian Peninsula.
 

Introducción

Para el presente apartado consultar Lara Ruiz, 2011.

Metodología

La siguiente lista se ha confeccionado con las observaciones de campo del autor durante 15 años, principalmente en los Pirineos y el macizo Cazola-Segura.

Resultados

Lista de taxones (* = Pirineos; sin * = Pirineos y Cazorla-Segura).

Ajuga chamaepitys (L.) Schreber

Polinizadores confirmados:

Asiduamente visitada por Anthophora dufourii, A. furcata, Osmia andrenoides, O. caerulescens, O. cephalotes, O. rufa, Eucera longicornis, Andrena lathyri, Apis mellifera, Bombus humilis, B. lapidarius, B. ruderarius y B. terrestris.

Polinizadores potenciales:

HYMENOPTERA (APOIDEOS): Andrenidae: Andrena dorsata, A. haemorrhoa, A. lagopus, A. lathyri, A. minutula, A. morinella, A. nigriceps, A. nitida, A. nitidiuscula, A. ovatula, A. pilipes, A. schenckii, A. trimmerana, A. wilkella; Anthophoridae: Amegilla albigena, Anthophora aestivalis, A. bimaculata, A. dispar, A. fulvitarsis, A. plumipes, A. pubescens, A. quadrimaculata, A. retusa, A. salviae, Ceratina callosa, C. chalybea, C. cucurbitina, C. cyanea, Eucera nigrescens, Melecta albifrons, M. luctuosa, Nomada sexfasciata, Xylocopa iris, X. valga, X. violacea; Apidae: Bombus campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. lucorum, B. mesomelas, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderatus, B. rupestris, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum; Colletidae: Colletes fodiens, Hylaeus communis, H. pictipes; Halictidae: Halictus quadricinctus, Lasioglossum convexiusculum, L. majus, L. malachurum, L. minutissimum, L. morio, L. nitidiusculum, L. pauxillum, L. pygmaeum, L. xanthopus, L. zonulum, Sphecodes albilabris; Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. manicatum, A. punctatum, Chalicodoma ericetorum, C. parietina, C. pyrenaica, Hoplitis claviventris, H. rufohirta, Megachile analis, M. centuncularis, M. circumcincta, M. lagopoda, M. maritima, M. pilidens, M. pyrenaea, M. versicolor, M. willughbiella, Osmia aurulenta, O. bicolor, O. cyanoxantha, O. emarginata, O. ferruginea, O. niveata, O. submicans, O. versicolor, O. viridana, Rhodanthidium septemdentatum, Stelis nasuta, Thyreus orbatus; Melittidae: Melitta haemorrhoidalis, M. leporina, M. nigricans.

Visitantes:

HYMENOPTERA (AVISPAS): Sphecidae: Ammophila campestris, A. heydeni, A. hungarica, A. sabulosa, Chalybion femoratum, Hoplammophila clypeata, Isodontia splendidula, Palmodes strigulosus, Podalonia affinis, P. tydei, Prionyx subfuscatus, Sceliphron madraspatanum, Sphex flavipennis; Tenthredinidae: Athalia cordata, A. rosae; Vespidae: Polistes gallicus; HYMENOPTERA (HORMIGAS): Formicidae: Formica rufa; DIPTERA: Bombyliidae: Bombylius major; Syrphidae: Cheilosia albitarsis, Episyrphus balteatus, Eristalis tenax, Merodon equestris, Rhingia campestris, R. rostrata; Agromyzidae: Amauromyza gyrans; Tabanidae: Tabanus nemoralis; Tephritidae: Trypeta zoe; LEPIDOPTERA (ROPALOCEROS): Hesperiidae: Carterocephalus palaemon, Pyrgus malvae, P. serratulae, Thymelicus lineola, T. sylvestris; Lycaenidae: Polyommatus icarus, P. semiargus; Nymphalidae: Aphantopus hyperantus, Argynnis adippe, A. aglaja, Coenonympha dorus, C. pamphilus, Erebia icarus, Maniola jurtina, Melanargia ines, M. russiae, Melitaea cinxia, M. phoebe; Papilionidae: Iphiclides podalirius; Pieridae: Gonepteryx cleopatra, G. rhamni, Pieris brassicae, P. napi, P. rapae; LEPIDOPTERA (POLILLAS): Geometridae: Idaea sylvestrana, Scopula decorata; Noctuidae: Autographa gamma, Noctua pronuba, Standfussiana lucernea; Sphingidae: Hemaris fuciformis, H, tityus; Tortricidae: Cnephasia asseclana, C. incertana, C. stephensiana, Endothenia marginana, E. nigricostana; Zygaenidae: Zygaena filipendulae, Z. hilaris, Z. lonicerae, Z. purpuralis, Z. viciae; COLEOPTERA: Curculionidae: Ortochaetes setiger; Nitidulidae: Meligethes pedicularis; HEMIPTERA: Cicadellidae: Eupteryx melissae; THYSANOPTERA: Thripidae: Thrips vulgatissimus.

Ajuga iva (L.) Schreber

Polinizadores confirmados:

Asiduamente visitada por Anthophora dufourii, A. furcata, A. plumipes, Osmia andrenoides, O. caerulescens, O. cephalotes, Eucera nigrescens, Andrena lathyri, Apis mellifera, Bombus hortorum, B. lucorum, B. pascuorum, B. ruderarius.

Polinizadores potenciales:

HYMENOPTERA (APOIDEOS): Andrenidae: Andrena dorsata, A. haemorrhoa, A. lagopus, A. lathyri, A. minutula, A. morinella, A. nigriceps, A. nitida, A. nitidiuscula, A. ovatula, A. pilipes, A. schenckii, A. trimmerana, A. wilkella; Anthophoridae: Amegilla albigena, Anthophora aestivalis, A. bimaculata, A. dispar, A. fulvitarsis, A. pubescens, A. quadrimaculata, A. retusa, A. salviae, Ceratina callosa, C. chalybea, C. cucurbitina, C. cyanea, Eucera longicornis, Heliophila bimaculata, Melecta albifrons, M. luctuosa, Synhalonia alternans, Xylocopa iris, X. valga, X. violacea; Apidae: Bombus campestris, B. confusus, B. lucorum, B. mesomelas, B. monticola, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderatus, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. sylvestris; Colletidae: Colletes floralis, C. fodiens, Hylaeus communis, H. nigrita, H. pictipes; Halictidae: Halictus confusus, H. quadricinctus, Lasioglossum convexiusculum, L. malachurum, L. minutissimum, L. morio, L. nitidiusculum, L. pauxillum, L. pygmaeum, L. xanthopus, L. zonulum; Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. manicatum, A. punctatum, Chalicodoma ericetorum, C. parietina, C. pyrenaica, Hoplitis claviventris, H. rufohirta, Megachile circumcincta, M. lagopoda, M. maritima, M. pilidens, M. pyrenaea, M. versicolor, M. willughbiella, Osmia aurulenta, O. bicolor, O. cyanoxantha, O. ferruginea, O. niveata, O. submicans, O. versicolor, Rhodanthidium septemdentatum; Melittidae: Melitta haemorrhoidalis, M. leporina.

Visitantes:

HYMENOPTERA (AVISPAS): Sphecidae: Ammophila campestris, A. heydeni, A. sabulosa, Chalybion femoratum, Hoplammophila clypeata, Isodontia splendidula, Palmodes strigulosus, Podalonia affinis, Prionyx subfuscatus, Sceliphron madraspatanum, Sphex flavipennis; Tenthredinidae: Athalia cordata; Vespidae: Polistes gallicus; DIPTERA: Bombyliidae: Bombylius minor; Syrphidae: Cheilosia albitarsis, Episyrphus balteatus, Eristalis arbustorum, E. nemorum, E. pertinax, E. tenax, Merodon equestris, Rhingia campestris, R. rostrata, Volucella bombylans; LEPIDOPTERA (ROPALOCEROS): Hesperiidae: Carterocephalus palaemon, Pyrgus malvae, P. serratulae, Thymelicus lineola, T. sylvestris; Lycaenidae: Polyommatus icarus, P. semiargus; Nymphalidae: Aphantopus hyperanthus, Argynnis adippe, A. aglaja, Coenonympha dorus, C. pamphilus, Maniola jurtina, Melanargia ines, M. russiae, Melitaea cinxia, M. phoebe; Pieridae: Gonepteryx cleopatra, G. rhamni, Pieris brassicae, P. napi, P. rapae; LEPIDOPTERA (POLILLAS): Geometridae: Scopula decorata; Noctuidae: Autographa gamma, Noctua pronuba; Sphingidae: Hemaris fusiformis, H. tityus; Tortricidae: Cnephassia incertana, Endothenia marginana; Zygaenidae: Zygaena filipendulae, Z. lonicerae, Z. viciae; COLEOPTERA: Nitidulidae: Meligethes aeneus; THYSANOPTERA: Thrypididae: Thrips vulgatissimus.

* Ajuga pyramidalis L.

Polinizadores confirmados:

Asiduamente visitada por Anthophora dufourii, A. furcata, Osmia andrenoides, O. caerulescens, O. cephalotes, Eucera nigrescens, E. longicornis, Andrena lathyri, Apis mellifera, Bombus flavidus, B. mendax, B. monticola, B. mucidus y B. sicheli.

Polinizadores potenciales:

HYMENOPTERA (APOIDEOS): Andrenidae: Andrena barbilabris, A. dorsata, A. haemorrhoa, A. lagopus, A. lathyri, A. minutula, A. morinella, A. nigriceps, A. nigroaenea, A. nitida, A. nitidiuscula, A. ovatula, A. pilipes, A. schencki, A. tibialis, A. trimmerana, A. wilkella; Anthophoridae: Amegilla albigena, A. garrula, Anthophora aestivalis, A. bimaculata, A. dispar, A. fulvitarsis, A. plumipes, A. pubescens, A. quadrimaculata, A. retusa, A. salviae, Ceratina callosa, C. chalybea, C. cucurbitina, C. cyanea, Eucera clypeata, E. longicornis, Heliophila bimaculata, Melecta albifrons, M. luctuosa, Synhalonia alternans, Xylocopa iris, X. valga, X. violacea; Apidae: Bombus campestris, B. confusus, B. lucorum, B. mesomelas, B. monticola, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderatus, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. sylvestris; Colletidae: Colletes fodiens, Hylaeus alpinus, H. annularis, H. brevicornis, H. communis, H. confusus, H. nigritus, H. pictipes; Halictidae: Halictus kessleri, H. quadricinctus, H. scabiosae, Lasioglossum aeratum, L. albipes, L. convexiusculum, L. cupromicans, L. laevigatum, L. malachurum, L. minutissimum, L. morio, L. nitidiusculum, L. pauxillum, L. pygmaeum, L. xanthopus, L. zonulum; Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. manicatum, A. oblongatum, A. punctatum, Chalicodoma ericetorum, C. parietina, C. pyrenaica, Hoplitis claviventris, H. rufohirta, Megachile centuncularis, M. circumcincta, M. lagopoda, M. ligniseca, M. maritima, M. pilidens, M. pyrenaea, M. rotundata, M. versicolor, M. willughbiella, Osmia aurulenta, O. bicolor, O. cyanoxantha, O. ferruginea, O. niveata, O. submicans, O. versicolor, O. viridana, Rhodanthidium septemdentatum; Melittidae: Melitta haemorrhoidalis, M. leporina.

Visitantes:

HYMENOPTERA (AVISPAS): Sphecidae: Ammophila campestris, A. heydeni, A. sabulosa, Chalybion femoratum, Hoplammophila clypeata, Isodontia splendidula, Palmodes strigulosus, Podalonia affinis, Prionyx subfuscatus, Sceliphron madraspatanum, Sphex flavipennis; Tenthredinidae: Athalia cordata; Vespidae: Polistes gallicus; DIPTERA: Bombyliidae: Bombylius major, B. minor; Syrphidae: Cheilosia albitarsis, Episyrphus balteatus, Eristalis arbustorum, E. nemorum, E. pertinax, E. tenax, Merodon equestris, Rhingia campestris, R. rostrata, Volucella bombylans, V. inanis; LEPIDOPTERA (ROPALOCEROS): Hesperiidae: Carterocephalus palaemon, Pyrgus malvae, Thymelicus lineola, T. sylvestris; Lycaenidae: Polyommatus icarus, P. semiargus; Nymphalidae: Aphantopus hyperanthus, Argynnis adippe, A. aglaja, Coenonympha dorus, C. pamphilus, Maniola jurtina, Melanargia ines, M. russiae, Melitaea cinxia, M. phoebe; Pieridae: Gonepteryx cleopatra, G. rhamni, Pieris brassicae, P. napi, P. rapae; LEPIDOPTERA (POLILLAS): Geometridae: Scopula decorata; Noctuidae: Autographa gamma, Noctua pronuba; Sphingidae: Hemaris fuciformis, H. tityus; Tortricidae: Cnephassia incertana; Zygaenidae: Zygaena filipendulae, Z. lonicerae, Z. purpuralis, Z. viciae; COLEOPTERA: Nitidulidae: Meligethes aeneus; THYSANOPTERA: Thripidae: Thrips vulgatissimus.

* Ajuga reptans L.

Polinizadores confirmados:

Asiduamente visitada por Anthophora dufourii, A. furcata, Osmia andrenoides, O. caerulescens, O. cephalotes, O. inermis, O. parietina, O. rufa, Eucera nigrescens, E. longicornis, Andrena lathyri, Apis mellifera, Bombus hortorum, B. hypnorum, B. lucorum, B. magnus, B. pratorum, B. pascuorum, B. soroeensis, B. sylvestris y B. wurflenii.

Polinizadores potenciales:

HYMENOPTERA (APOIDEOS): Andrenidae: Andrena argentata, A. dorsata, A. haemorrhoa, A. labiata, A. lagopus, A. lathyri, A. minutula, A. morinella, A. nigriceps, A. nitida, A. nitidiuscula, A. pilipes, A. ovatula, A. schencki, A. thoracica, A. trimmerana, A. wilkella; Anthophoridae: Amegilla albigena, A. quadrifasciata, Anthophora aestivalis, A. bimaculata, A. dispar, A. fulvitarsis, A. plagiata, A. pubescens, A. quadrimaculata, A. retusa, A. salviae, Ceratina callosa, C. chalybea, C. cucurbitina, C. cyanea, C. dallatorreana, Eucera caspica, E. longicornis, Heliophila bimaculata, Melecta albifrons, M. luctuosa, Synhalonia alternans, Xylocopa iris, X. valga, X. violacea; Apidae: Bombus campestris, B. confusus, B. lucorum, B. mesomelas, B. monticola, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderatus, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. sylvestris; Colletidae: Colletes albomaculatus, C. fodiens, Hylaeus angustatus, H. clypearis, H. communis, H. cornutus, H. nigritus, H. pictipes; Halictidae: Halictus maculatus, H, quadricinctus, H. rubicundus, Lasioglossum albocinctum, L. calceatum, L. convexiusculum, L. leucozonium, L. malachurum, L. minutissimum, L. morio, L. nitidiusculum, L. pauxillum, L. pygmaeum, L. xanthopus, L. zonulum; Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. manicatum, A. punctatum, A. septemspinosum, Chalicodoma ericetorum, C. parietina, C. pyrenaica, Hoplitis claviventris, H. leucomelaena, H. rufohirta, Megachile apicalis, M. circumcincta, M. lagopoda, M. maritima, M. melanopyga, M. octosignata, M. pilidens, M. pyrenaea, M. versicolor, M. willughbiella, Osmia aurulenta, O. bicolor, O. cyanoxantha, O. ferruginea, O. niveata, O. submicans, O. versicolor, O. viridana, Rhodanthidium septemdentatum; Melittidae: Melitta haemorrhoidalis, M. leporina.

Visitantes:

HYMENOPTERA (AVISPAS): Sphecidae: Ammophila campestris, A. heydeni, A. sabulosa, Chalybion femoratum, Hoplammophila clypeata, Isodonta splendidula, Palmodes strigulosus, Podalonia affinis, Prionyx subfuscatus, Sceliphron madraspatanum, Sphex flavipennis; Tenthredinidae: Athalia cordata; Vespidae: Polistes gallicus; DIPTERA: Bombyliidae: Bombylius major, B. minor; Syrphidae: Cheilosia albitarsis, Episyrphus balteatus, Eristalis arbustorum, E. nemorum, E. pertinax, E. tenax, Merodon equestris, Rhingia campestris, R. rostrata, Volucella bombylans; LEPIDOPTERA (ROPALOCEROS): Hesperiidae: Carterocephalus palaemon, Pyrgus malvae, P. serratulae, Thymelicus lineola, T. sylvestris; Lycaenidae: Polyommatus icarus, P. semiargus; Nymphalidae: Aphantopus hyperanthus, Argynnis adippe, Coenonympha dorus, Maniola jurtina, Melanargia ines, Melitaea cinxia; Pieridae: Gonepteryx cleopatra, G. rhamni, Pieris brassicae, P. napi, P. rapae; LEPIDOPTERA (POLILLAS): Geometridae: Scopula decorata; Noctuidae: Autographa gamma, Noctua pronuba; Sphingidae: Hemaris fuciformis; Tortricidae: Cnephassia incertana, Endothenia marginana; Zygaenidae: Zygaena filipendulae, Z. lonicerae, Z. viciae; COLEOPTERA: Nitidulidae: Meligethes aeneus; THYSANOPTERA: Thripidae: Thrips vulgatissimus.

 

BIBLIOGRAFÍA

 

LARA RUIZ, J. (2011). "Insectos visitantes florales de Acinos Mill. (Labiatae) en la península ibérica". Micobotánica-Jaén. Año VI Nº 3: http:/www.micobotanicajaen.com/Revista/Articulos/JLaraR/Polinizadores/Acinos/html.